صفحه ساعت(Dial) یا صفحه نمایش ساعت همان جایی است که برای اطلاع یافتن از زمان به آن نگاه میکنیم. یک صفحه معمولاً گرد یا چهارگوش که در ساعتهای آنالوگ، از تعدادی عقربه و نشانگرهایی تشکیل شده است که به صورت اعداد یا علامت و یا نگینهای تزئینی بر روی آن نقش بستهاند. پر واضح است که یک ساعت مچی لااقل در دنیای امروز به جز وظیفه نشان دادن زمان، به عنوان یکی از زیورآلات دوست داشتنی محسوب میشود و با وجود انواع دستگاههای رایانهای دیجیتال، هنوز چیزی از ارزش و اهمیت این گجت پیچیده نکاسته است.
رنگ و طرح صفحه نمایش ساعت در زیبایی و جلوه و کاربرپسندی آن تأثیر بسزایی دارد. بنابراین طراحان زبردست و باسلیقه ساعت در سوییس و سایر کشورها بیکار ننشسته و انواع مختلفی از طرحها و نقشهای مختلف را بر روی صفحه نمایش ساعت اجرا و پیادهسازی نمودهاند.
در این نوشته سعی خواهیم کرد تا برخی از رایجترین طرحهای صفحه نمایش را برای شما معرفی نماییم تا در هنگام انتخاب محصول مورد علاقه خود با شناخت بهتری بتوانید تصمیمگیری نمایید.
طرح گیلوش
گیلوش یا گِلوش (Guilloche) یک سبک طراحی زیبا و ظریف بر روی صفحه نمایش ساعت است که از قدیم در صنعت ساعتسازی سنتی سوئیس وجود داشته است. در ادبیات معماری و ساختمان سازی، گیلوش به معنی برجستگیهایی است که به صورت ابزار گچبری بر روی سقف، دیوارها و ایوانها ایجاد می شود.
در ساعتسازی، این برجستگیهای زیبا که دارای هارمونی و توازن زیبایی هستند بر روی صفحه نمایش ساعت حکاکی میشوند تا صفحه نمایش را به شکل خاصی جلوه دهند. در گذشته این هنر به وسیله ابزارهای دقیقه و به دست استادکاران ساعتسازی بصورت دستی انجام می گرفت؛ لیکن هم اکنون با توسعه دستگاههای پیشرفته پرس و چاپ پیشرفته و همچنین تکنولوژیهای حکاکی به وسیله پرتو لیزر و CNC، اجرای اینگونه طرحها بر عهده ماشینآلات مدرن کامپیوتری گذاشته شده است.
البته اینگونه طرحها هنوز هم در برخی از برندها گاهی به صورت دستی و در نهایت هنرمندی اساتید صنعت ساعتسازی و با استفاده از ابزارهای دقیق بر روی صفحه نمایش ساعت طراحی و ایجاد میشوند.
طرح موج موجی یا کراس هرز
سازندگان ساعتهای برند برای زیباتر کردن صفحه ساعتهای مچی(wrist watch) و حتی ساعتهای دیواری و رومیزی(Clocks) از یک نوع طرح موج موجی بسیار جالب استفاده نمودهاند. در این نوع طرح خطوط مویرگی بسیار ظریفی از مرکز صفحه ساعت و یا اطراف بخش مرکزی صفحه به سمت بیرون کشیده میشوند که باعث شکستگی نور شده و جلوههای زیبای متالیک متغیری را در صفحه ساعت پدید میآورد.
شکل موجهای ایجاد شده بر روی صفحه ساعت در این طرح شبیه مگسک(Cross hairs) دوربینهای شکاری و یا تلسکوپ است که مانند یک علامت بعلاوه (+) در مرکز صفحه ساعت شکل گرفته و با حرکت دست و قرار گرفتن در زوایای مختلف، زاویهی آن عوض میشود.
به خاطر شباهت این جلوهی ایجاد شده بر روی صفحه به مگسک دوربینها که برای هدفگیری دقیقتر به کار میرود، این نوع طراحی را کراس هرز یا مگسکی مینامند.
در برخی مدلهای ساعت، طراحان از هر دو طرح گیلوش و موج موجی در صفحه نمایش ساعت استفاده میکنند که جلوهی بسیار خاصی را به صفحه ساعت میدهد.
طرح میناکاری
در صفحه نمایش بسیاری از ساعتهای برند یک نوع طرح به نام مینا کاری (Enamel) کار شده است. مینا کاری یک تکنیک قدیمی است که در قرن ۱۳ قبل از میلاد شروع شد. این ماده در واقع یک نوع شیشه نرم است که از ترکیب سودا، سیلیس و سرب قرمز تحت حرارت ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد تشکیل شده است.
ترکیب مواد مذکور در دمای بالا به حالت مذاب در آمده و در این حالت با فلزی مورد نظر در صفحه ساعت مخلوط میشود. برای ایجاد رنگهای مختلف، از مواد گوناگون با ترکیبهای متفاوت استفاده میشود.
برندهایی مانند کارتیه (Cartier)، پاتک فیلیپ (Patek Philippe)، بِرِگه (Breguet) و ژِژه لکولت (Jaeger-LeCoultre) به خاطر میناکاری بر روی صفحات نمایش محصولاتشان شهرت دارند.
طرح اسکلتی
در صفحه نمایش طرح اسکلتی (Skeleton) در واقع هیچگونه حایلی بین صفحه نمایش و موتور ساعت وجود ندارد و لذا موتور ساعت و قطعات آن توسط کاربر قابل مشاهده هستند.
تماشای کار کردن قطعات ظریف در درون موتور ساعت با دقت و نظم تمام نشان دهندهی یک سیستم یا مجموعه منظم است که برای بسیار از کاربران لذتبخش بوده و این افراد از طرفداران پر و پا قرص ساعتهای اسکلتی هستند. طرح اسکلتی معمولاً در مورد ساعتهای فوق لوکس و گرانقیمت استفاده میشود تا کاربران بتوانند شاسی ساعت و قسمتهایی که از فلزات گرانبها ساخته شدهاند را مشاهده نموده و از کیفیت ساخت (Workmanship) ساعت برند خود لذت ببرند.
در عین حال برخی اعتقاد دارند که طرحهای اسکلتی باعث شلوغ شدن صفحه نمایش شده و تشخیص عقربهها و نشانگرهای آن قدری مشکلتر است.
طرح قلب باز
در برخی از مدلهای اسکلتی، فقط بخشی از موتور که دائماً در حال حرکت و شمارش زمان است قابل مشاهده است. این مدل از ساعتهای اسکلتی را مدل قلب باز (Open Heart) نیز میگویند. چراکه کاربر میتواند رقاصک موتور ساعت را که دائماً در حال حرکت است ببیند و از حرکت مداوم و منظم آن که شبیه تپش قلب انسان است لذت ببرد. طرحهای قلب باز معمولاً در مدلهایی از ساعت که دارای مکانیزم رقاصک متحرک یا توربیون (Tourbillon) هستند به کار میرود تا زیبایی عملکرد توربیون بر کاربران پوشیده نماند.
قطعات تشکیل دهندهی موتور ساعت فوق در شکل زیر نشان داده شده است.
طرح خورشیدی
در برخی از صفحات ساعت طرحی زیبا شبیه پرتوهای نوری که از خورشید گسترده میشود نقش بسته است. این نوع طرحها که معمولاً از مرکز صفحه ساعت شروع شده و به سمت اطراف قاب کشیده میشود طرح خورشیدی (Soleil Watch Dial) میگویند.